1 Η ΧΟΛΗ ΚΑΙ Η ΧΟΛΗ
Η χολή - στην ιατρική ορολογία: η χοληδόχος κύστη – είναι ένα μικρό σακουλάκι που βρίσκεται στο επάνω δεξιό μέρος της κοιλιάς και περιέχει την χολή, το πρασινωπό υγρό που παράγεται συνεχώς από το συκώτι – στην ιατρική ορολογία, το ήπαρ. Τα κύτταρα του ήπατος παράγουν συνεχώς, όλο το 24ωρο, μισό έως ένα λίτρο χολή που συμπυκνώνεται και αποθηκεύεται στην χοληδόχο κύστη. Κατά τη διάρκεια των γευμάτων, η παρουσία λιπαρών τροφών στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο προκαλεί την σύσπαση της χοληδόχου κύστης με αποτέλεσμα το άδειασμα του περιεχομένου της δια μέσου ενός λεπτού σωλήνα – του χοληδόχου πόρου – στο δωδεκαδάκτυλο. Εκεί, η ανάμειξη της χολής με τις τροφές προκαλεί την διάσπαση των λιπών και της χοληστερίνης των τροφών, προκειμένου να διευκολυνθεί η απορρόφησή τους από τον οργανισμό, δηλαδή να γίνει η πέψη, ή αλλιώς η χώνεψη. Έτσι, προκύπτουν ως αναμενόμενα επακόλουθα της μη φυσιολογικής λειτουργίας της χοληδόχου κύστης, τα δυσπεπτικά ενοχλήματα (φουσκώματα, τάση προς εμετό) ή και πόνος ιδιαίτερα μετά από πλούσια σε λιπαρά, γεύματα.
2 ΟΙ ΛΙΘΟΙ
Η συχνότερη αιτία των προβλημάτων της λειτουργίας της χοληδόχου κύστης είναι η χολολιθίαση, ο σχηματισμός δηλαδή και η παρουσία λίθων μέσα στην χοληδόχο κύστη. Οι χολόλιθοι σχηματίζονται όταν διαταραχθεί η ισορροπία των συστατικών μερών (χοληστερίνη, χολικά οξέα, λεκιθίνη κ.ά.) της χολής οπότε τα συστατικά αυτά καθιζάνουν και σχηματίζουν κρυστάλλους - λιθογόνους πυρήνες που με το χρόνο εξελίσσονται σε λίθους. Η ισορροπία των συστατικών μερών της χολής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η διατροφή, το ορμονικό profile, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηπατική λειτουργία.
3 ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
Υπέρβαρες θήλεις, με προηγούμενες εγκυμοσύνες, στην ηλικία των σαράντα ετών, αποτελούν την τυπική ομάδα ασθενών με λίθους στην χοληδόχο κύστη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι, για παράδειγμα, οι άρρενες ή οι λεπτοί σωματότυποι δεν είναι δυνατόν να πάσχουν από χολολιθίαση. Άτομα με χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες (θαλασσαιμίες, δρεπανοκυτταρικά σύνδρομα), αλκοολική ηπατίτιδα, χρόνιες ηπατοπάθειες και σπανιότερα ορισμένες παθήσεις του λεπτού και του παχέος εντέρου ευρίσκονται επίσης σε αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού χολόλιθων, όπως και υγιή άτομα μετά από μια μακρά περίοδο νηστείας ή υπό μακροχρόνια αυστηρή δίαιτα.10- Στις Δυτικές κοινωνίες, η χολολιθίαση είναι πολύ συχνή. Περίπου 8% των ανδρών και 16% των γυναικών του γενικού πληθυσμού έχουν λίθους στην χοληδόχο κύστη. Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων με λίθους στην χοληδόχο κύστη δεν το γνωρίζουν, γιατί οι λίθοι δεν προκαλούν ενοχλήματα και παραμένουν σιωπηλοί συχνά και για όλη την ζωή τους. Οκτώ στα δέκα άτομα με λίθους στην χοληδόχο κύστη δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα από την παρουσία των λίθων γιατί παραμένουν στην σκιά, εκτός εάν ανακαλυφθούν ως τυχαίο εύρημα στην διάρκεια κάποιου διαγνωστικού απεικονιστικού ελέγχου.
4 ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Τα φάσμα των πιθανών προβλημάτων που μπορεί να δημιουργήσουν ένας ή περισσότεροι λίθοι στην χοληδόχο κύστη εκτείνεται από τον πρόκληση απλών επεισοδίων πόνου, έως επιπλοκές που είναι δυνατόν να θέσουν σε κίνδυνο την ζωή του ασθενή. Η συχνότερη αιτία για την οποία έρχεται στον γιατρό ένας ασθενής με χολολιθίαση, είναι ο κωλικός, ο διαλείπων πόνος στην επάνω κοιλιά, συνήθως μετά από κάποιο πλούσιο σε λιπαρά γεύμα, που προκαλείται από την μερική απόφραξη του στομίου της χοληδόχου κύστης από κάποιον ή κάποιους λίθους. Εάν η απόφραξη αυτή αποκτήσει μονιμότερο χαρακτήρα και ο πόνος δεν υποχωρεί μετά από μερικές ώρες όπως στα απλά επεισόδια κωλικού τότε εμφανίζεται και πυρετός. Τα συμπτώματα αυτά υποδηλώνουν την οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, την οξεία χολοκυστίτιδα. Άλλες φορές, οι λίθοι (ιδιαίτερα οι μικροί λίθοι) παρασύρονται μαζί με την χολή προς το δωδεκαδάκτυλο και εγκλωβίζονται στον χοληδόχο πόρο είτε παραμένοντας σιωπηλοί είτε προκαλώντας απόφραξη με αποτέλεσμα την εμφάνιση πόνου και ίκτερου (χαρακτηριστική κίτρινη όψη του δέρματος και του ασπραδιού των ματιών) ή οξείας παγκρεατίτιδας.
5 Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Για όλους τους ασθενείς με λίθους στην χοληδόχο κύστη που έχουν προκαλέσει - έστω και για μια φορά - συμπτώματα (από τα πιο απλά έως τα πιο βαριά) η ενδεικνυόμενη αντιμετώπιση συνίσταται στην χειρουργική εκτομή του πάσχοντος οργάνου, της χοληδόχου κύστης. Η εγχείρηση ενδείκνυται για όλους τους ασθενείς με συμπτώματα από τους χολόλιθους, ανεξαρτήτως της ηλικίας των, του είδους και της βαρύτητας των συμπτωμάτων, και του οξέος χαρακτήρα της κλινικής εικόνας. Ο προγραμματισμός της εγχείρησης εξαρτάται από την κλινική εικόνα που παρουσιάζει ο ασθενής. Για ασθενείς που περιγράφουν προηγούμενα επεισόδια κωλικών, υπάρχει κάθε δυνατότητα προγραμματισμού της εγχείρησης εντός των αμέσως επόμενων εβδομάδων. Για τους ασθενείς όμως που προσέρχονται με οξεία κλινική εικόνα (οξύς πόνος, οξεία χολοκυστίτιδα), προκρίνεται, σήμερα, η εν θερμώ χειρουργική παρέμβαση. Η πολιτική αυτή αντιμετωπίζει αφενός το οξύ πρόβλημα όταν υφίσταται, αφετέρου τον βέβαιο κίνδυνο υποτροπής των συμπτωμάτων. Για τους ασθενείς με σιωπηλούς (χωρίς συμπτώματα) χολόλιθους, οι ενδείξεις είναι λιγότερο απόλυτες. Σκοπός της επιστημονικής προσέγγισης είναι η επιλογή εκείνων από τους ασθενείς, που είτε βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων, είτε η εμφάνιση των συμπτωμάτων είναι δυνατόν να είναι απειλητική για την ζωή τους. Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων προσδιορίζεται αδρά σε 2-4% ανά έτος, δηλαδή, ένα άτομο με ασυμπτωματική χολολιθίαση, έχει περίπου 20-40% πιθανότητα να εμφανίσει συμπτώματα την επόμενη δεκαετία. Έτσι, σε νεαρά άτομα (με μακρό προσδόκιμο επιβίωσης) μπορεί να δικαιολογηθεί η προφυλακτική χολοκυστεκτομή, οπωσδήποτε μετά από την ενδελεχή ενημέρωση τους για το πραγματικό μέγεθος του όποιου κινδύνου. Νεαρές θήλεις με ασυμπτωματική χολολιθίαση που πρόκειται να τεκνοποιήσουν τα επόμενα χρόνια, άτομα με μικρολιθίαση ή με λίθους μεγαλύτερους σε διάμετρο των 3 εκατοστών, θα ωφελούνταν επίσης από την προφυλακτική χολοκυστεκτομή. Τέλος, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, ασθενείς υποψήφιοι για μεταμόσχευση, ή ασθενείς που διαμένουν μακριά από κέντρα οργανωμένων υπηρεσιών παροχής υγείας, δηλαδή ασθενείς στους οποίους το «ξύπνημα» των λίθων θα οδηγούσε σε επικίνδυνες επιπλοκές και δύσκολες καταστάσεις θα πρέπει να χειρουργούνται προφυλακτικώς και παρά την απουσία συμπτωμάτων.
Η χολή - στην ιατρική ορολογία: η χοληδόχος κύστη – είναι ένα μικρό σακουλάκι που βρίσκεται στο επάνω δεξιό μέρος της κοιλιάς και περιέχει την χολή, το πρασινωπό υγρό που παράγεται συνεχώς από το συκώτι – στην ιατρική ορολογία, το ήπαρ. Τα κύτταρα του ήπατος παράγουν συνεχώς, όλο το 24ωρο, μισό έως ένα λίτρο χολή που συμπυκνώνεται και αποθηκεύεται στην χοληδόχο κύστη. Κατά τη διάρκεια των γευμάτων, η παρουσία λιπαρών τροφών στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο προκαλεί την σύσπαση της χοληδόχου κύστης με αποτέλεσμα το άδειασμα του περιεχομένου της δια μέσου ενός λεπτού σωλήνα – του χοληδόχου πόρου – στο δωδεκαδάκτυλο. Εκεί, η ανάμειξη της χολής με τις τροφές προκαλεί την διάσπαση των λιπών και της χοληστερίνης των τροφών, προκειμένου να διευκολυνθεί η απορρόφησή τους από τον οργανισμό, δηλαδή να γίνει η πέψη, ή αλλιώς η χώνεψη. Έτσι, προκύπτουν ως αναμενόμενα επακόλουθα της μη φυσιολογικής λειτουργίας της χοληδόχου κύστης, τα δυσπεπτικά ενοχλήματα (φουσκώματα, τάση προς εμετό) ή και πόνος ιδιαίτερα μετά από πλούσια σε λιπαρά, γεύματα.
2 ΟΙ ΛΙΘΟΙ
Η συχνότερη αιτία των προβλημάτων της λειτουργίας της χοληδόχου κύστης είναι η χολολιθίαση, ο σχηματισμός δηλαδή και η παρουσία λίθων μέσα στην χοληδόχο κύστη. Οι χολόλιθοι σχηματίζονται όταν διαταραχθεί η ισορροπία των συστατικών μερών (χοληστερίνη, χολικά οξέα, λεκιθίνη κ.ά.) της χολής οπότε τα συστατικά αυτά καθιζάνουν και σχηματίζουν κρυστάλλους - λιθογόνους πυρήνες που με το χρόνο εξελίσσονται σε λίθους. Η ισορροπία των συστατικών μερών της χολής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η διατροφή, το ορμονικό profile, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηπατική λειτουργία.
3 ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
Υπέρβαρες θήλεις, με προηγούμενες εγκυμοσύνες, στην ηλικία των σαράντα ετών, αποτελούν την τυπική ομάδα ασθενών με λίθους στην χοληδόχο κύστη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι, για παράδειγμα, οι άρρενες ή οι λεπτοί σωματότυποι δεν είναι δυνατόν να πάσχουν από χολολιθίαση. Άτομα με χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες (θαλασσαιμίες, δρεπανοκυτταρικά σύνδρομα), αλκοολική ηπατίτιδα, χρόνιες ηπατοπάθειες και σπανιότερα ορισμένες παθήσεις του λεπτού και του παχέος εντέρου ευρίσκονται επίσης σε αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού χολόλιθων, όπως και υγιή άτομα μετά από μια μακρά περίοδο νηστείας ή υπό μακροχρόνια αυστηρή δίαιτα.10- Στις Δυτικές κοινωνίες, η χολολιθίαση είναι πολύ συχνή. Περίπου 8% των ανδρών και 16% των γυναικών του γενικού πληθυσμού έχουν λίθους στην χοληδόχο κύστη. Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων με λίθους στην χοληδόχο κύστη δεν το γνωρίζουν, γιατί οι λίθοι δεν προκαλούν ενοχλήματα και παραμένουν σιωπηλοί συχνά και για όλη την ζωή τους. Οκτώ στα δέκα άτομα με λίθους στην χοληδόχο κύστη δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα από την παρουσία των λίθων γιατί παραμένουν στην σκιά, εκτός εάν ανακαλυφθούν ως τυχαίο εύρημα στην διάρκεια κάποιου διαγνωστικού απεικονιστικού ελέγχου.
4 ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Τα φάσμα των πιθανών προβλημάτων που μπορεί να δημιουργήσουν ένας ή περισσότεροι λίθοι στην χοληδόχο κύστη εκτείνεται από τον πρόκληση απλών επεισοδίων πόνου, έως επιπλοκές που είναι δυνατόν να θέσουν σε κίνδυνο την ζωή του ασθενή. Η συχνότερη αιτία για την οποία έρχεται στον γιατρό ένας ασθενής με χολολιθίαση, είναι ο κωλικός, ο διαλείπων πόνος στην επάνω κοιλιά, συνήθως μετά από κάποιο πλούσιο σε λιπαρά γεύμα, που προκαλείται από την μερική απόφραξη του στομίου της χοληδόχου κύστης από κάποιον ή κάποιους λίθους. Εάν η απόφραξη αυτή αποκτήσει μονιμότερο χαρακτήρα και ο πόνος δεν υποχωρεί μετά από μερικές ώρες όπως στα απλά επεισόδια κωλικού τότε εμφανίζεται και πυρετός. Τα συμπτώματα αυτά υποδηλώνουν την οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, την οξεία χολοκυστίτιδα. Άλλες φορές, οι λίθοι (ιδιαίτερα οι μικροί λίθοι) παρασύρονται μαζί με την χολή προς το δωδεκαδάκτυλο και εγκλωβίζονται στον χοληδόχο πόρο είτε παραμένοντας σιωπηλοί είτε προκαλώντας απόφραξη με αποτέλεσμα την εμφάνιση πόνου και ίκτερου (χαρακτηριστική κίτρινη όψη του δέρματος και του ασπραδιού των ματιών) ή οξείας παγκρεατίτιδας.
5 Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Για όλους τους ασθενείς με λίθους στην χοληδόχο κύστη που έχουν προκαλέσει - έστω και για μια φορά - συμπτώματα (από τα πιο απλά έως τα πιο βαριά) η ενδεικνυόμενη αντιμετώπιση συνίσταται στην χειρουργική εκτομή του πάσχοντος οργάνου, της χοληδόχου κύστης. Η εγχείρηση ενδείκνυται για όλους τους ασθενείς με συμπτώματα από τους χολόλιθους, ανεξαρτήτως της ηλικίας των, του είδους και της βαρύτητας των συμπτωμάτων, και του οξέος χαρακτήρα της κλινικής εικόνας. Ο προγραμματισμός της εγχείρησης εξαρτάται από την κλινική εικόνα που παρουσιάζει ο ασθενής. Για ασθενείς που περιγράφουν προηγούμενα επεισόδια κωλικών, υπάρχει κάθε δυνατότητα προγραμματισμού της εγχείρησης εντός των αμέσως επόμενων εβδομάδων. Για τους ασθενείς όμως που προσέρχονται με οξεία κλινική εικόνα (οξύς πόνος, οξεία χολοκυστίτιδα), προκρίνεται, σήμερα, η εν θερμώ χειρουργική παρέμβαση. Η πολιτική αυτή αντιμετωπίζει αφενός το οξύ πρόβλημα όταν υφίσταται, αφετέρου τον βέβαιο κίνδυνο υποτροπής των συμπτωμάτων. Για τους ασθενείς με σιωπηλούς (χωρίς συμπτώματα) χολόλιθους, οι ενδείξεις είναι λιγότερο απόλυτες. Σκοπός της επιστημονικής προσέγγισης είναι η επιλογή εκείνων από τους ασθενείς, που είτε βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων, είτε η εμφάνιση των συμπτωμάτων είναι δυνατόν να είναι απειλητική για την ζωή τους. Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων προσδιορίζεται αδρά σε 2-4% ανά έτος, δηλαδή, ένα άτομο με ασυμπτωματική χολολιθίαση, έχει περίπου 20-40% πιθανότητα να εμφανίσει συμπτώματα την επόμενη δεκαετία. Έτσι, σε νεαρά άτομα (με μακρό προσδόκιμο επιβίωσης) μπορεί να δικαιολογηθεί η προφυλακτική χολοκυστεκτομή, οπωσδήποτε μετά από την ενδελεχή ενημέρωση τους για το πραγματικό μέγεθος του όποιου κινδύνου. Νεαρές θήλεις με ασυμπτωματική χολολιθίαση που πρόκειται να τεκνοποιήσουν τα επόμενα χρόνια, άτομα με μικρολιθίαση ή με λίθους μεγαλύτερους σε διάμετρο των 3 εκατοστών, θα ωφελούνταν επίσης από την προφυλακτική χολοκυστεκτομή. Τέλος, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, ασθενείς υποψήφιοι για μεταμόσχευση, ή ασθενείς που διαμένουν μακριά από κέντρα οργανωμένων υπηρεσιών παροχής υγείας, δηλαδή ασθενείς στους οποίους το «ξύπνημα» των λίθων θα οδηγούσε σε επικίνδυνες επιπλοκές και δύσκολες καταστάσεις θα πρέπει να χειρουργούνται προφυλακτικώς και παρά την απουσία συμπτωμάτων.
Πολύ ενδιαφέρον! Έμαθα πράγματα που δεν ήξερα...Μου αρέσει που γράφεις απλά (χωρίς πολλές ιατρικές ορολογίες, κτλ).
ΑπάντησηΔιαγραφή